بررسی و درمان بیماری موزائیک برگ جالیز

بیماری موزائیک برگ جالیز چیست

یکی از بیماری های مهم گیاهان جالیزی در ایران بیماری ویروسی آبله ای شدن برگ و به عبارت دیگر بیماری موزائیک کدوییان است.

 این بیماری در بعضی نواحی به نام ابلقی, مخملک, برگ تاولی و یا لکه پیسی نیز گفته می شود. این بیماری تاکنون از تمام نواحی جالیز کاری ایران گزارش شده است. و خسارت این بیماری بسیار زیاد است.

 ویروس عامل بیماری علاوه بر کدوئیان به گوجه فرنگی, فلفل, شلغم, ترب, هویج, عدس, بادمجان, باقلا, اسفناج, کرفس, چغندر, لوبیا و بعضی از گیاهان زینتی مانند زبان در قفا, اطلسی, لاله, آهار و تعداد زیادی از علف های هرز نیز حمله می کند.

علائم نشانه های بیماری

ممکن است در انواع مختلف کدوئیان فرق داشته باشد و در خربزه و طالبی به شرح زیر می باشد.

1. اگر در مواقعی که خربزه در مواقعی که 2-4 برگه شده است, مبتلا به بیماری ویروس شود به کلی رشد نمی کند و گل و میوه نمی دهد.
2. گر بوته موقعی که 8-10 برگه شد به بیماری مبتلا شود به هم پیچیده می شود و میوه نمی دهد.
3. اگر بوته خربزه موقع آلوده شدن به اندازه کافی رشد کرده باشد, میوه های آن کوچکتر, کم وزن تر و بی مزه تر از میوه های سالم است. در هر سه حالت فوق, به این حالت نمایان می شود.

الف) موزائیک ساده: در این حالت لکه های تقریبا زاویه داری که به وسیله رگبرگ های فرعی محدود شده اند, روی برگ های جوان ظاهر می شود. رنگ لکه های مزبور سبز روشن و کمرنگ تر از رنگ برگ های مسن و هم سطح برگ است. یعنی هیچگونه برجستگی دیده نمی شود و در مقابل نور به خوبی قابل تشخیص است.

ب) موزایک ساده همراه با برجستگی هایی که برگ ها نیز از حالت تقارن خارج می شوند.

ج)رگوز شدید که بین جالیزکاران ایران به مخملک معروف است. در این حالت برگ تغییر شکل شدیدی می کند و اغلب از حالت تقارن خارج می شود. برگ ها هرچه به انتهای بوته نزدیک تر می شود کوچک تر می گردد و فاصله بین گره ها رفته رفته به طرف انتهای بوته زیاد تر می شود. این وضعیت سبب آفتاب سوختگی بعضی میوه ها نیز می شود.

گاهی هر سه علامت ممکنه روی یک بوته دیده شود, به این ترتیب که برگ های پایین بوته رگوز نشان دهند و برگ های بعدی همان بوته موزائیک ساده یاموزائیک برجسته باشد, یا اینکه ساقه اصلی موزائیک ساده, و شاخه های فرعی رگوز نشان دهند. تشکیل گل در بوته های بیمار افزایش پیدا میکند ولی به میوه تبدیل نمی شوند. روی میوه های جوان هم به ندرت ممکن است موزائیک ساده همراه با برجستگی مختصر مشاهده شود که پس از رشد اضافی میوه زایل گردد.

در خیار حالت برگ تاولی به ندرت دیده می شود و اغلب برگ ها دارای حالت موزائیک و لک و پیس می باشند. سطح میوه ها نیز ابلق , اندازه آنها کوچک و دارای طعم بی مزه هستند.

بی قرینگی برگ نسبت به رگ برگ اصلی, کم شدن فاصله بین گره ها و عدم رشد بوته از علائم بیماری است.

در مورد هندوانه و کدو نیز نشانه های بیماری کم وبیش مانند آنچه است که در مورد خیار گفته شده و گاهی حالت برگ تاولی در مورد هندوانه و کدو بیش از خیار ملاحظه می شود.

راه مبارزه با بیماری موزائیک

بهترین مبارزه ایده آل علیه این بیماری کشت ارقام مقاوم است.

کندن تمام علف های هرز مزرعه جالیز قبل از بذر کاری, چون اگر بذر کاری شروع شود, بعد از یک هفته برگ های اولیه جالیز ظاهر می شوند و شته هت می توانند از این کانون ها ویروس را به جالیز منتقل کنند.

وجود چند بوته بیمار در مزرعه برای آلوده کردن آن منطقه کافی خواهد بود. به طور خلاصه عملیات مبارزه شامل:

1-قبل از کاشت جالیز, مزرعه بایستی از وجود علف های هرز کاملا پاک شود.

2-با شته های درختان میوه و مزارع اطراف جالیز باید مبارزه کرد.

3-مزرعه را باید مرتب بازدید نمود و اولین بوته های آلوده را کنده و در زیر خاک دفن نمود.

4-سم پاشی جالیز را با سموم فسفره نفوذی زودتر باید شروع کرد.