شناسایی، مدیریت و کنترل علف های هرز نخود

در این مطلب به شناسایی، مدیریت و کنترل علف های هرز نخود و همچنین آشنایی با مهم ترین علف های هرز نخود و راه های مبارزه با آن ها می پردازیم .

نُخود یا نَخود (نام علمی: Cicer arietinum) از دانه های خوراکی (حبوبات) است. گیاه نخود گیاهی یک ساله، متعلق به خانوادهٔ باقلاییان و زیرخانوادهٔ باقالی ها است. نخود سرشار از پروتئین است و یکی از قدیمی ترین حبوبات کشت شده توسط انسان است، و بقایای ۷۵۰۰ ساله از آن در خاورمیانه یافت شده است. نخود یکی از عناصر اصلی غذاهای حمص و چانا ماسالا است و برای تهیه فلافل از آن استفاده می شود. نخود در آشپزی مدیترانه ای، آشپزی خاورمیانه و غذاهای هندی کاربرد زیادی دارد. در سال ۲۰۱۹ هند با تولید ۷۰ درصد از نخود جهان، بزرگ ترین تولیدکنندهٔ نخود در جهان بود.

گیاه نخود و نحوه کشت

گیاه نخود، گیاهی یک ساله و بوته ای کوتاه از خانواده حبوبات است که بلندی بوته آن به حدود ۳۰ سانتی متر می رسد. ساقه این گیاه پوشیده از تارهای غده ای است. شاخه ها نازک، برگ های ریز آن مرکب از ۱۳ تا ۱۷ برگچه کوچک و دندانه دار و گل ها سپید با رگه های بنفش یا صورتی است.معمولاً در هر غلاف گیاه نخود، یک تا سه نخود تشکیل می شود.

این گیاه دارای ده ها رقم کشاورزی مختلف است که دارای رنگ، شکل و ویژگی های متفاوتی هستند.

نخود، نخود فرنگی و عدس، به صورت یک سال در میان و چرخشی با گندم و جو در یک زمین زراعتی کشت می شوند. این حالت چرخشی، باعث تقویت و تجدید نیتروژن (ازُت) خاک می شود و دیگر نیازی به استفاده از کودهای نیتروژندار (ازته) نخواهد بود.

آشنایی بیشتر با گیاه نخود و خواص آن

علف های هرز نخود

گیاه نخود به دلیل رشد نسبتا آهسته در اوایل رویش ، توانایی کمی در رقابت با علف های هرز دارد. علف های هرز نه تنها بر روی کارکرد نخود تاثیر می گذارند بلکه برداشت محصول آن را نیز دچار مشکل می کند. یکی از علت های پایین بودن کارکرد و عملکرد نخود دیم در ناحیه زاگرس در ایران تداخل علف های هرز است. افزایش طول دوره تداخل علف های هرز با نخود موجب کاهش وزن خشک گیاهچه و افزایش درصدگیاهچه های غیر نرمال می گردد. بدیهی است که دستیابی به بیشترین پتانسیل تولید نخود و راحتی برداشت آن، نیازبه توجه کافی به تداخل علف های هرز و به کارگیری روش های مدیریتی مناسب برای حذف یا کاهش اثرات تداخلی آن ها است.

گیاهان نخود و عدس به دلیل رشد آهسته توانایی رقابت با علف های هرز در مزرعه را ندارند و به همین دلیل، علف های هرز تولید این دو محصول را کاهش می دهد.

مهم ترین علف های هرز مزارع نخود

تاریخ کاشت نخود یکی از عوامل مهم در ظهور علف های هرز است. درکردستان بی تی راخ و ماستونک در کشت پاییزه، ماستونک و شـمعدانی وحشی در کشت انتظاری و پیچک صحرایی در کشت بهاره بیشترین فراوانی را دارند. میانگین تراکم علف های هرز در نخود پاییزه زمستانه و بهاره به ترتیب 25.8، 18.8، 13.5 بوته در مترمربع محاسبه شده است. پیچک صحرایی (Convolvulus arvensis) و شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra) ، عمده علف های هرز دایمی در مزارع نخود استان کرمانشاه می باشند. گونه های پهن برگ مشکل ساز در نخود اکثرا از خانواده های  Brassicaceae، Asterraceae، Chenopodiaceae، Fabaceae و Polygonaceae می باشند. جو خودرو عمده علف هرز کشت های پاییزه در لرستان می باشد.

گونه های غالب مزارع نخود در صورت انتقال به مناطقی با نیازهای اکولوژیکی مشابه در اراضی، قادر به آلوده کردن این مناطق هستند و باید از ورود آن ها به این مناطق جلوگیری کرد. پاسخ جمعیت های علف هرز به تاریخ کاشت و رقم نخود دیم، در حضور تراکم های بالای علف هرز برابر 91.8 درصد می باشد. از 70 گونه مشاهده شده در خرم آباد، بی تی راخ و ماشک گل خوشه ای بیشترین فراوانی را داشتند. سلمه تره، تاجریزی و تاج خروس در شمال خراسان، تاج خروس، سلمه تره، هفت بند، تاجریزی، علف شور و پیچک صحرایی در کرج بیشترین فراوانی را داشتند. باریک برگ های غالب مزارع نخود پاییزه کرمانشاه، شامل گندم خودرو، جودره، خونی واش و چچم می باشد، و مهمترین رستنی مزاحم در امر برداشت نخود، بی تی راخ، پیچک صحرایی،گلرنگ وحشی و شیرین بیان ذکر شده است.

آشنایی با مهم ترین علف های هرز نخود

مدیریت مکانیکی علف های هرز نخود

وجین :

عملیات وجین متداول ترین روش کنترل علف هـای هرز در مزارع نخود ایران است. اما اجرای این روش برای کشاورزان هزینه های زیادی در بر دارد و در مزارعی با سطح کم قابل اسـتفاده اسـت. از طرفی برای رسیدن به عملکردی قابل قبول نیاز به دو بار وجین علف های هرز است. عملیات وجین سبب افـزایش 58 درصدی عملکرد دانه نخود در واحد سطح می شود. بنابراین یکبار وجین در نخود دیم در هفته سوم و یکبار وجین در هفته پـنجم در نخود آبی، منجر به بیشـترین عملکرد و کمترین وزن خشک علف های هرز می شود. مناسب ترین زمان وجین در دوره بحرانی علف های هرز می باشد. دوره بحرانی کنترل علف های هرز در هر منطقه با منطقه ای دیگر تا حدی متفاوت است، اما بهترین زمان از مرحله 4 برگی نخود تا شروع گلدهی ذکرشده است.

افزایش فاصله خطوط کشت :

افزایش فاصله خطوط کشت به 45 تا 50 سانتی متری (به این ترتیب که نازل های بذر پاش یک در میان بسته می شود) و استفاده از کولتیواتور بین خطوط کشت در زمان 4 تا 6 برگی نخود. این روش در نخود پاییزه کارایی زیادی در کنترل علف های هرز دارد.

شخم سطحی :

استفاده از شخم سطحی یا عمیق قبل از کشت بهاره نخود (جهت استفاده بهینه از این روش، پس از بارندگی در اسفند ماه و یا فروردین با سبز شدن علف های هرز اقدام به شخم کنند).

کنترل شیمیایی علف های هرز نخود

استفاده یا کاربرد مواد شیمیایی (علف کش) برای کنترل رشد علف های هرز را کنترل شیمیایی علف های هرز می گویند. علف کش ها موثرترین و کارآمدترین روش کنترل علف های هرز در نظر گرفته می شوند. برخی از علف کش ها طوری فرموله می شوند که به گیاهان اطراف علف هرز آسیبی وارد نکنند. مبارزه شیمیایی روشی موثر برای کنترل علف های هرز است.

سم چلنج

سم علف کش چلنج سم اختصاصی برای مزارع نخود دیم و سم عدس می باشد که برای از بین بردن علف های هرز پهن برگ نخود کاربرد دارد و یک سم انتخابی می باشد. این سم در حال حاضر بهترین علف کش برای از بین بردن علف های هرز پهن برگ نخود می باشد .

خرید آنلاین سم علف کش چلنج بایر آلمان