گیاه شناسی و کنترل علف هرز نخود

نخود که در دسته حبوبات قرارردارد یک گیاه یک ساله است. نخود یکی از قدیمی‌ترین و مقوی‌ترین حبوبات است. از نخود برای تهیه انواع سالاد، سس، نان و غیره استفاده می‌شود. یکی از خواص نخود این است که حاوی مقادیر بالای فیبر است و از این طریق به سلامت دستگاه گوارش نیز کمک می‌کند و از بیماری‌های قلبی عروقی جلوگیری می‌کند. نخود سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی است و به همین دلیل برای سلامت بدن مفید است.

گیاه شناسی نخود

گیاه نخود، از خانواده حبوبات و علفي، يک‌ساله، کوچک و کرک‌داراست که تقريباً ۲۵ تا۵۰ سانتى‌متر ارتفاع دارد. گل‌هاى نخود کاسه‌ گلى بلند و باریک دارد که از پنج کاسبرگ به‌هم پیوسته تشکیل شده است.

خواص نخود (طبیعت و خواص درمانی)

نخود از دیدگاه طب سنتی دارای طبعی گرم و خشک میباشد. مهمترین خواص درمانی این دانه گیاهی مفید، خاصیت ضد چربی، مقوی، محرک جنسی، صفرابر، تعدیل کننده قند خون، آنتی اکسیدان و مدر است. برخی از مهمترین خواص نخود در درمان بیماریها به شرح زیر میباشد:

• پیشگیری و کمک به درمان افزایش چربی و کنترل قند خون از خواص نخود برای افرادی است که آن را مصرف میکنند. مواد موجود در نخود و فیبر محلول و نامحلول موجود در آن به تعادل سطح کلسترول و کنترل و مدیریت فشار خون بالا کمک می کند و از این رو غذایی مفید برای بیماران قلبی عروقی میباشد و از بروز حوادث قلبی پیشگیری میکند.
• تخفیف علایم و عوارض یائسگی از دیگر فواید مصرف نخود است. همچنین باز کردن قاعدگی از دیگر موارد مصرف نخود برای زنان میباشد.
• از خواص نخود که در طب سنتی به آن زیاد اشاره شده است، افزایش نیروی جنسی و تولید اسپرم در مردان است. همچنین برای تقویت قوای جنسی مردان میتوان مقداری روغن نخود را به زیر شکم مالید.
• به دلیل وجود ویتامین‌ها و عناصر غذایی مفید در نخود، این ماده غذایی بسیار مقوی بوده و به رشد کودکان بسیار کمک میکند.
• نخود برای رشد موها مفید بوده، از ریزش مو جلوگیری میکندو علاوه بر خوردن نخود که برای سلامت موها مفید است، شستشوی سر با آب نخود نیز به سلامت و رشد بیشتر موها کمک میکند.
• دانه نخود دارای خاصیت آنتی اکسیدان بوده و در نتیجه در پیشگیری از بروز انواع سرطان موثر میباشد.
• مصرف نخود به دلیل غنی بودن از ویتامین K به حفظ و تقویت استخوان‌ها بسیار کمک می کند.
• نخود موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می شود، از این رو به افرادی که سیستم ایمنی آنها ضعیف است، مانند بیماران مبتلا به ام اس مصرف نخود توصیه می شود.
• بازشدن سینه و گرفتگی صدا از دیگر خواص نخود است. به این منظور نخود را با شیر تازه مخلوط و میل کنید. این ترکیب خاصیت ضدسرفه و سرماخوردگی نیز دارد.

مضرات نخود (توصیه های پزشکی و موارد منع مصرف)

نخود سرشار از ماده ای به نام پورین بوده و لذا افراد مبتلا به افزایش اسید اوریک خون بایستی در مصرف آن احتیاط کنند. همچنین مصرف آن برای افرادی که دچار ناراحتی‌های مثانه و زخم مثانه هستند، مضر میباشد.

در صورت استفاده از داروهای ضد انعقادی خوراکی نظیر داروی وافارین یا کومادین، از زیاده روی در مصرف نخود خودداری نمایید.

به طور کلی خوردن نخود ایجاد نفخ و گاز می‌کند و بسیار دیرهضم است، از اینرو توصیه میشود حتما قبل از پختن، مدتی خیسانده شود.

علف های هرز نخود

نخود به دلیل رشد نسبتا کند در اوایل رویش، توانایی اندکی در رقابت با علف‌هاي‌هرز دارد. علف‌هاي‌هرز نه تنها بر روي عملکرد نخود تاثیر می‌گذارند بلکه برداشت مکانیزه آن را نیز دچار مشکل می‌کند. یکی از دلایل عمده پایین بودن عملکرد نخود دیم در منطقه زاگرس در ایران تداخل علف‌هاي‌هرز است. افزایش طول دوره تداخل علف‌هاي‌هرز با نخود موجب کاهش وزن خشک گیاهچه و افزایش درصدگیاهچه‌هاي غیر نرمال می‌گردد. بدیهی است که دستیابی به بیشترین پتانسیل تولید نخود و سهولت برداشت آن، نیازمند توجه کافی به تداخل علف‌هاي هرز و به کارگیري روش‌هاي مدیریتی مناسب براي حذف یا کاهش اثرات تداخلی آن‌ها است. در ایران این خسارت در تبریز، کرمانشاه و ارومیه به ترتیب 3/48 درصد،57 درصد و  36 درصدگزارش شده است.

گونه‌هاي غالب مزارع نخود

گونه‌هاي غالب مزارع نخود در صورت انتقال به مناطقی با نیازهاي اکولوژیکی مشابه در اراضی، قادر به آلوده کردن این مناطق هستند و باید از ورود آن‌ها به این مناطق جلوگیري کرد. پاسخ جمعیت‌هاي علف‌هرز به تاریخ کاشت و رقم نخود دیم، در حضور تراکم‌هاي بالاي علف هرز برابر 91.8 درصد می‌باشد. از 70 گونه مشاهده شده در خرم آباد، بی‌تی‌راخ و ماشک گل خوشه‌اي بیشترین فراوانی را داشتند. سلمه تره، تاجریزي و تاج خروس در شمال خراسان، تاج خروس، سلمه تره، هفت بند، تاجریزي، علف شور و پیچک صحرایی در کرج بیشترین فراوانی را داشتند. باریک برگ‌هاي غالب مزارع نخود پاییزه کرمانشاه، شامل گندم خودرو، جودره، خونی واش و چچم می‌باشد، و مهمترین رستنی مزاحم در امر برداشت نخود، بی‌تی‌راخ، پیچک صحرایی،گلرنگ وحشی و شیرین بیان ذکر شده است.